‘Liegende’ rechter kluste er ook nog wat bij (uit: NRC)
Wie kan er beter juridisch advies geven dan een rechter? Een rechter buigt zich immers dagelijks over juridische kwesties. En dus stuurt voorzitter Pieter Kalbfleisch in het voorjaar van 2007 namens de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) een briefje – "Beste Hans"–of rechter Hans Westenberg zijn mening wil geven over een zaak van de NMa. Moeten ze het hoger beroep in een zaak tegen fietsfabrikant Accell wel of niet doorzetten?
Westenberg stuurt na een maandje zijn advies. Doe maar niet, is zijn opinie. Westenberg stuurt ook meteen een factuur voor zijn advies. Hij heeft 4,5 uur dossiers bekeken, ruim een uur literatuur onderzocht en bijna drie uur besteed aan het schrijven van zijn advies van vijf kantjes. Of de NMa 1618,40 euro wil overmaken naar zijn adviesbedrijfje Antacc Management.
Deze week haalde de Raad voor de rechtspraak hard uit naar Hans Westenberg. Bijklussen als rechter? Onacceptabel. Tegen de regels. Westenberg heeft volgens de Raad het "aanzien" van de rechtspraak geschaad. De Raad stelt dat Westenberg waarschijnlijk "een disciplinaire maatregel" zou zijn opgelegd, als ze geweten hadden van zijn adviespraktijk. Zo'n maatregel is nu niet meer mogelijk. Rechter Westenberg ging vorig jaar al met vervroegd pensioen. Hij raakte in opspraak en vertrok 'in goed overleg' met zijn werkgever.
Dat was in de zogeheten Chipshol-zaak. Daarin bleek dat Westenberg in een lopende procedure met advocaten had gebeld. Een doodzonde voor een rechter. Westenberg ontkende, onder ede. Maar vorig jaar stelde het gerechtshof in Den Haag vast dat hij wel degelijk gebeld had. Westenberg vertrok. Zijn bijnaam de liegende rechter was geboren.
Dezelfde Chipshol-zaak zorgt er nu voor dat er helemaal niets meer overblijft van de reputatie van voormalig rechter Westenberg. Want dat hij als rechter ook nog bijkluste, bleek pas onlangs tijdens een ver hoor van NMa-voorzitter Pieter Kalbfleisch in de Chipshol-zaak. Vader en zoon Jan en Peter Poot hoorden de afgelopen weken in de rechtbank in Utrecht verschillende getuigen. Ze willen aantonen dat rechter Westenberg in een rechtszaak in 1996 partijdig heeft gehandeld. De familie Poot voelt zich zwaar benadeeld door hem. Westenberg zou bewust in het voordeel van hun tegenstander hebben geoordeeld.
De zaak draaide om grote stukken grond rond Schiphol die Jan Poot met zijn bedrijf Chipshol had gekocht. Hij werkte samen met een zakenpartner, wijlen Harry van Andel. Maar in 1994 kreeg Poot ruzie met Van Andel over de 600 hectare grond die inmiddels gezamenlijk was gekocht. Poot wilde de grond houden om te ontwikkelen. Van Andel wilde deze zo snel mogelijk verkopen om de winst te incasseren. De vraag was wie de zeggenschap over de grond had.
In 1996 deed rechter Hans Westenberg een uitspraak die slecht uitpakte voor de familie Poot. Zij raakten de zeggenschap over de grond kwijt. Van Andel kreeg de controle en begon grond te verkopen. In 2000 vernietigde het gerechtshof in Den Haag het vonnis van Westenberg. Maar van de 600 hectare grond was inmiddels 300 hectare verkocht. Chipshol en Van Andel schikten na het vonnis van het gerechtshof de zaak en besloten het restant van 300 hectare grond te verdelen.
Wat heeft Kalbfleisch hier mee te maken? Alles, zegt familie Poot van Chipshol. In 2007 ontving Jan Poot een anonieme brief waarin stond waarom Westenberg negatief over Chipshol zou hebben geoordeeld. Westenberg was goed bevriend met Pieter Kalbfleisch, de huidige bestuursvoorzitter van de mededingingsautoriteit NMa. Ze waren collega's, eerst bij de rechtbank in Haarlem en in de jaren '90 bij de rechtbank in Den Haag. Kalbfleisch zou ook goed bevriend zijn geweest met Van Andel, de partner met wie Jan Poot in 1994 ruzie kreeg.
Volgens de brief zou Van Andel aan Kalbfleisch hebben gevraagd of die niet iets kon regelen in de juridische strijd die Van Andel voerde met Poot. Kalbfleisch zou We s t e n berg hebben gevraagd de zaak te doen.
En dus werd Kalbfleisch twee weken geleden verhoord. Kletskoek, noemde hij de beschuldigingen in de anonieme brief. Hij was niet goed bevriend met Westenberg. En tussen neus en lippen door vertelde hij dat hij Westenberg een keer had ingehuurd voor een "second opinion".
Deze week bleek uit stukken die de NOS publiceerde dat het advies van Westenberg ging over een vonnis dat een collega-rechter bij de rechtbank in Den Haag had gewezen. De Raad was al verbolgen dat Westenberg betaald advies gaf. En nu bleek ook nog dat het ging over een vonnis van een collega. Opnieuw een doodzonde voor een rechter.
Maar had NMa-voorzitter Kalbfleisch als voormalig rechter niet moeten weten dat het tegen de regels was om Westenberg in te huren?
Een woordvoerder van de NMa zegt dat de regels na 2007 zijn aangescherpt. Ook heeft de NMa Westenberg eerst gevraagd of hij advies kon en mocht leveren, zegt de woordvoerder. Westenberg werd volgens de NMa gevraagd omdat hij "deskundig" was. "We hebben kennis genomen van de reactie van de Raad voor de rechtspraak. Daar laten we het bij."
Peter Poot van Chipshol zegt verbijsterd te zijn door de onthulling dat Westenberg werd ingehuurd door Kalbfleisch. "Ze hebben hun relatie een beetje gebagatelliseerd, maar nu blijkt dat die toch wel bijzonder was. En er was ook een financiële relatie." Volgens Poot is tot nu toen "bijna alles" bewezen wat in de anonieme brief stond. "Niet uit te sluiten valt dat Westenberg hier betaald heeft gekregen voor in het verleden bewezen diensten", oppert Poot.
Hans Westenberg was niet bereikbaar voor commentaar. Volgende week donderdag wordt hij nog een laatste keer gehoord voor de rechtbank in Utrecht door vader en zoon Poot.
